Leegstandsbeheer in 2026: de 5 trends die vastgoedeigenaren in NL & BE moeten kennen

Dit zijn de 5 belangrijkste trends in leegstandsbeheer richting 2026, gebaseerd op wetgeving, marktontwikkelingen en praktijkervaring.

 

1. Leegstand wordt fiscaal afgestraft
   (Nederland: nieuw – België: al jaren realiteit)

Vanaf 2026 krijgen Nederlandse gemeenten de bevoegdheid om een leegstandsheffing op te leggen op woningen die langer dan 12 maanden leegstaan. Het gaat naar schatting om circa 30.000 woningen. Deze maatregel maakt onderdeel uit van de fiscale verzamelwet en past binnen het bredere nationale woningbeleid om langdurige leegstand terug te dringen.

In België – met name Vlaanderen – is leegstandsheffing al langer ingeburgerd. Voor bedrijfspanden wordt de heffing in 2026 zelfs met 12% verhoogd, als expliciete prikkel voor her bestemming of actieve invulling.

👉Conclusie: stilstand kost geld. Tijdelijke invulling is niet langer optioneel, maar financieel noodzakelijk.

 

2. Hybride werken zorgt voor ‘stille leegstand’
   (NL & BE)

Hybride werken heeft het kantorenlandschap structureel veranderd.

In Nederland daalt de bezettingsgraad vooral buiten toplocaties, met druk op huurprijzen en toenemende leegstand per verdieping of etage.

Ook in België zien we dit fenomeen terug, met extra druk op energie-onzuinige kantoren door strenger regelgeving vanaf 2026.

Deze ‘stille leegstand’ – panden die formeel in gebruik zijn, maar feitelijk leeg staan – vergroot het risico op:

• Verloedering
• Waardeverlies
• Veiligheidsproblemen

Tijdelijke gebruikers en flexibele invullingsmodellen voorkomen dat deze leegstand onzichtbaar escaleert.

 

3. Retailgebieden transformeren naar mixed-use
   (NL & BE)

Winkelgebieden staan onder druk.
In Nederland ligt de gemiddelde Retail leegstand tussen de 6 en 8%, met uitschieters boven de 20% buiten A-locaties. Transformatie naar wonen, werken en horeca is hier vaak de enige duurzame oplossing.

In België is de situatie minstens zo urgent: begin 2025 stonden 21.546 winkelpanden leeg, goed voor een leegstandspercentage van 11,2%, vooral in stads- en dorpscentra.

Leegstandsbeheer fungeert hier steeds vaker als proeftuin:

• Tijdelijke pop-ups
• Maatschappelijke functies
• Creatieve en commerciële testconcepten

Zo blijven gebieden levendig tijdens transitie.

 

4. Duurzaamheid & EPBD zetten verouderde panden onder druk
   (EU/NL/BE)

De Europese EPBD IV-richtlijn verplicht lidstaten tot:

• 16% energiebesparing in niet-residentieel vastgoed tegen 2030

Nederland implementeert vanaf 2026 o.a.:

• Zonnepanelenverplichtingen bij nieuwbouw
• Renovatie van de slechtst presterende 43% van de woningen

In Vlaanderen moeten niet-residentiële panden vanaf 2026 verplicht beschikken over een geldig EPC-certificaat.

Zonder verduurzamingsstrategie lopen oudere panden een groot risico op structurele leegstand. Tijdelijk gebruik tijdens renovatie of herpositionering beperkt financiële en operationele risico’s.

 

5. Van incidenteel beheer naar kwaliteit en professionalisering
   (NL & BE)

Waar leegstandsbeheer vroeger soms neerkwam op “sleutelbeheer”, ligt de lat in 2026 aanzienlijk hoger. Vastgoedeigenaren, beleggers en gemeenten eisen:

• transparante selectie van tijdelijke gebruikers
• aantoonbare ervaring en referenties
• duidelijke rapportages
• integrale diensten (veiligheid, inspecties, compliance)

Professioneel leegstandsbeheer mét keurmerken en kwaliteitsstrandaarden wordt de norm.

 

Wat betekent dit voor vastgoedeigenaren?

In Nederland en België wordt de speelruimte kleiner.
Wie nu anticipeert op:

• leegstandsheffingen
• duurzaamheidsverplichtingen
• functieveranderingen

behoudt niet alleen waarde, maar draagt ook bij aan veilige, leefbare en toekomstbestendige buurten.